’t Hofshuus – Varsseveld
Aan de rand van Varsseveld, aan de Leemscherweg, staat de eeuwenoude boerderij ’t Hofshuus. Tegenwoordig een museum, maar tot 1978 nog daadwerkelijk bewoond.
Al in de 13e eeuw wordt in geschriften gesproken over “den Hoff Tho Versevelt”. Daarmee werd het goederencomplex van de graven van Lohn in Varsseveld bedoeld. Uit opgravingen is gebleken dat dit hof ongeveer een kilometer noordelijk van ’t Hofshuus gelegen heeft, aan de huidige Lichtenvoordseweg. Op deze plaats is later de pastorie van Varsseveld ontstaan, nu bekend als de Olde Wehme. Het complex is later uiteengevallen in verschillende percelen. De naam Hoff Tho Versefelt is altijd blijven behoren bij het Hofshuus.
Voor de instelling van de burgerlijke stand door Napoleon, was het in de Achterhoek gebruikelijk dat men zich noemde naar de boerderij waarop men woonachtig was. Nu nog verwijzen namen als Hartemink, Buevink, Veldkamp enz. naar de boerderij waar het geslacht oorspronkelijk vandaan kwam. De eerste bewoners van het Hofshuus werden in 1543 Op ten Hoff genoemd. Latere generaties werden Hofs genoemd. De laatste pachter met de naam Hofs, Lammert Hofs, verliet in 1864 het Hofshuus. Hij ging met zijn gezin op een nieuwe, eigen, boerderij wonen aan de huidige Vlakkeeweg. Ook deze boerderij noemde hij Hofshuus.
De nieuwe pachters waren de wever Teunis Buevink met zijn gezin. De familie Buevink is tot 1978 op het Hofshuus blijven wonen. De laatste telg van deze familie was Johanna Hendrika (Naatje) Buevink, die gehuwd was met J.W. Raterink. Zij verkochten in 1978 de boerderij met de opstallen aan de Stichting Museum Kerspel Varsefelt. Hun initialen staan nog steeds vermeld op het plaveisel bij de achterdeur.
Het Hofshuus is niet in één keer gebouwd. Van oorsprong zal het een met leem en vlechtwerk van wilgentenen opgetrokken boerderij zijn geweest, zoals die zoveel in de Achterhoek hebben gestaan. Het oudste deel van de boerderij zijn de eikenhouten gebinten. Jaarringonderzoek heeft uitgewezen dat de eiken voor deze gebinten in 1607 gekapt zijn. De lemen muren zullen rond 1872 vervangen zijn door de huidige bakstenen muren.
De Gesinkschure
Achter het Hofshuus stond in vroeger tijden een grote opslagschuur van 25 x 13 meter. Begin deze eeuw ontstond het plan om op dezelfde plek deze schuur te herbouwen. Niet alleen vanwege de cultuurhistorische waarde, maar ook om de monumentale boerderij zelf te ontlasten. In de wintermaanden is de boerderij zelf niet goed te verwarmen, waardoor de historische stukken, die er uitgestald waren, veel te lijden hadden. In 2009 werd door veel vrijwilligers begonnen met de herbouw van de Gesinkschure, die in 2011 gereed was. Het resultaat is een geheel geklimatiseerd gebouw, waarin een grote open ruimte voor onder andere concerten, toneeluitvoeringen e.d. is gerealiseerd en op de grote zolder een permanente expositie van voormalige bedrijfjes in en rond Varsseveld. Zo is bijvoorbeeld de volledige winkelinventaris van de voormalige kruidenierswinkel van Hendrik Korten uit Westendorp aanwezig.
Openingstijden:
Het Hofshuus, de tuinen met oude gewassen, het erf en de Gesinkschure zijn in de maanden juni t/m augustus op iedere woensdag en zaterdag van 13:00 tot 17:00 uur te bezoeken. Groepen kunnen buiten de reguliere openingstijden op afspraak een bezichtiging en rondleiding reserveren.
Locatie:
Museumboerderij ’t Hofshuus
Leemscherweg 24
7051 JB Varsseveld
